Momenteel onderhandelen de landgoedeigenaar MeyerBergman Erfgoed Groep (MBEG) en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) over de verhuur of verkoop van het voormalige kazerneterrein van de Koninklijke Marechaussee, gelegen in het Borrebos naast landgoed Paleis Soestdijk. Als deze onderhandelingen succesvol zijn, is het aan het Baarnse gemeentebestuur om de wensen van beide partijen om te zetten in een besluit dat de vestiging van een AZC, al dan niet in combinatie met nieuwbouw, in het Borrebos mogelijk maakt. De kans dat het daadwerkelijk komt tot zo’n besluit is reëel, aangezien het college van burgemeester en wethouders al heeft aangegeven dit een positieve ontwikkeling te vinden. In dit artikel zet Behoud het Borrebos nog eens uiteen waarom verstedelijking van de Baarnse natuurgebieden onwenselijk is en welke negatieve gevolgen dit heeft voor de daar aanwezige flora en fauna.
Woningnood vs. natuurbescherming
Ook in Baarn is het gebrek aan voldoende woningen een urgent probleem, vooral voor starters op de woningmarkt. Dit is zorgwekkend, en daarom klinkt de roep om nieuwe bouwlocaties steeds luider. Omdat de ruimte binnen de zogenoemde rode contouren beperkt is, en de daar beschikbare ruimte vooral plaats biedt aan dure, voor veel starters onbetaalbare woningen, kijkt het Baarnse gemeentebestuur met interesse naar natuurgebieden zoals het Natuurnetwerk Nederland (NNN) om ruimte te vinden voor woningbouw. Hoewel het aanpakken van het woningtekort belangrijk is, zijn Behoud het Borrebos en andere natuurbeschermingsorganisaties van mening dat verstedelijking in natuurgebieden zoals het NNN een fundamentele fout is, die grote schade kan toebrengen aan de natuur en biodiversiteit van de landelijke bosgebieden rondom Baarn.
Verstedelijking in het NNN zorgt voor onherstelbare schade
Het NNN vormt een netwerk van beschermde natuurgebieden die met elkaar verbonden zijn door ecologische corridors. Deze verbindingen zijn van cruciaal belang voor de biodiversiteit, omdat ze flora en fauna de ruimte bieden om zich te verplaatsen, voort te planten en voedsel te vinden. Daarnaast speelt het NNN een essentiële rol in het tegengaan van de versnippering van natuurgebieden en fungeert het als buffer tegen de druk van verstedelijking en infrastructuur. Het behoud van dit netwerk is dan ook van groot belang voor de bescherming van de Nederlandse natuur. Het Baarnse deel van het NNN omvat de uitgestrekte bosgebieden ten westen van de Amsterdamsestraatweg en een deel van het poldergebied langs rivier de Eem.
Het bouwen van zelfs kleine woonwijken in de Baarnse bosgebieden roept grote zorgen op, omdat verstedelijking onvermijdelijk leidt tot het verdwijnen van waardevolle ecosystemen en de verstoring van natuurlijke leefgebieden voor de aanwezige fauna. De gevolgen hiervan zijn onomkeerbaar. Zodra natuur wordt omgezet in een verstedelijkt gebied, verliest het haar oorspronkelijke ecologische waarde. De bodem raakt vervuild en ecosystemen worden vernietigd. Wanneer beton en bestrating de plaats innemen van vegetatie, betekent dit voor veel diersoorten en kwetsbare flora het definitieve verlies van hun leefgebied.
Ook een AZC in het Borrebos is een vorm van verstedelijking
Het is zorgwekkend dat overheden uitzonderingen en ontheffingen toestaan die woningbouw in het NNN mogelijk maken. Een voorbeeld hiervan is de geplande bouw van 98 appartementen en een zorgvoorziening op het voormalige marechausseeterrein in het Borrebos. Hoewel de Raad van State eerder dit jaar, door het bestemmingsplan Landgoed Paleis Soestdijk te vernietigen, ook de bouw van deze appartementen in het Borrebos tegenhield, blijven de provincie Utrecht en de gemeente Baarn vasthouden aan de herontwikkeling van deze locatie. Zo ziet de gemeente Baarn nog steeds mogelijkheden voor de bouw van bijvoorbeeld 50 nieuwe woningen in het Borrebos.
De verstedelijking van het Borrebos betreft niet alleen de bouw van nieuwe woningen. Ook het gebruik van bestaande gebouwen, bijvoorbeeld voor de huisvesting van 152 asielzoekers, hun begeleiders en ondersteunend personeel, wordt door de provincie en de gemeente als een optie overwogen. Behoud het Borrebos is van mening dat ook het gebruik van bestaande gebouwen voor de opvang van asielzoekers, gezien de impact van grootschalige bewoning, als verstedelijking van het bosgebied moet worden beschouwd.
Provinciale overheid staat open voor afwijkingen van verstedelijkingsverbod
Gedeputeerde Staten van de provincie Utrecht delen deze visie echter niet. In antwoord op vragen van de provinciale Partij voor de Dieren-fractie lieten zij weten: “In de Omgevingsverordening zijn regels opgenomen die het mogelijk maken om af te wijken van het verstedelijkingsverbod in het landelijke gebied. Zo mag een perceel met een specifieke, bestaande stedelijke functie, zoals het marechausseeterrein met bijbehorende bestemming, een andere stedelijke functie krijgen, mits deze nieuwe functie niet leidt tot een grotere impact op de omgeving. Wij verwachten dat de opvang van asielzoekers geen grotere impact zal hebben dan het gebruik dat toegestaan is volgens het vigerende bestemmingsplan. Bovendien zal de asielopvang aanzienlijk minder verkeersbewegingen met zich meebrengen dan het zware verkeer dat anders mogelijk zou zijn.”
Waar de provincie Utrecht en de gemeente Baarn nog steeds mogelijkheden zien voor woningbouw en ook de permanente vestiging van een AZC in het Borrebos niet uitsluiten, is het voor Behoud het Borrebos duidelijk: in beide gevallen is er sprake van verstedelijking, met grote negatieve gevolgen voor de natuur en het leefgebied van flora en fauna in het bosgebied.
Strijd voor natuurbescherming opnieuw voor de rechter
Momenteel onderhandelen de landgoedeigenaar MBEG en het COA over de verhuur of verkoop van het voormalige kazerneterrein. Als deze onderhandelingen slagen, is het aan het Baarnse gemeentebestuur om de wensen van beide partijen om te zetten in een besluit dat de vestiging van een AZC, al dan niet in combinatie met nieuwbouw, in het Borrebos mogelijk maakt. De kans dat dit daadwerkelijk gebeurt is reëel, aangezien het college van burgemeester en wethouders al heeft aangegeven dit een positieve ontwikkeling te vinden. Mocht het zover komen, zal Behoud het Borrebos niet aarzelen om de kwestie voor te leggen aan de rechter.