Gisteravond, 1 december 2021, organiseerde de Provincie Utrecht een digitale informatiesessie over het Landgoed Paleis Soestdijk. De avond volgde op een provinciale bijeenkomst d.d. 27 oktober 2021. In die eerdere bijeenkomst praatte gedeputeerde Huib van Essen (GroenLinks) de leden van de Commissie Ruimte, Groen en Water bij over de met de MeyerBergman Erfgoed Groep (MBEG) gemaakte afspraken inzake natuurcompensatie, vergunningen en ontheffingen. De afspraken moeten voor de MBEG het pad effenen zijn plannen voor het landgoed te kunnen realiseren. Tijdens die bijeenkomst gaf de gedeputeerde aan zelf niet voldoende kennis in huis te hebben om op alle gestelde vragen een antwoord te geven. Hij kondigde een informatiebijeenkomst aan waarin deskundigen uit eigen huis de commissieleden zouden bijpraten. Op onze website kunt u daar meer over lezen: Provincie Utrecht heeft weinig op met natuur Landgoed Paleis Soestdijk
Vanzelfsprekend stelden wij via de provinciale griffie de vraag of er tijdens die bijeenkomst ook ingesproken kon worden door derden. Via via volgde een negatief antwoord. De avond voorzag louter in informatieverstrekking uit eigen provinciale kring en kreeg daarmee een hoog ‘Wij van WC-Eend’ karakter. Bij aanvang van de informatiesessie liet de voorzitter weten dat er aan de ambtenaren louter technische vragen gesteld mochten worden en geen politieke, want “zo doen we dat niet met elkaar”.
Wat volgde was een drietal presentaties, waarin het bekende ook door het provinciebestuur gedragen onzinverhaal over het streven de natuurwaarden die het binnen het Natuurnetwerk Nederland gelegen Landgoed Paleis Soestdijk kenmerken te behouden en waar mogelijk zelfs te versterken. Geen woord over het feit dat het nieuwe plan Made By Holland van de MBEG in niets meer lijkt op het plan waarmee het landgoed in 2017 voor een habbekrats in de wacht werd gesleept.
Als één ding duidelijk naar voren kwam uit de presentaties dan is het wel de eendrachtige samenwerking tussen het provinciebestuur, het college van burgemeester en wethouders van Baarn en de MBEG, die uiteindelijk leidde tot het Ontwerpbestemmingsplan Landgoed Paleis Soestdijk. Het is zonneklaar dat de drie partijen eenzelfde doel nastreven: de uitvoering van het plan Made by Holland. Om dit mogelijk te maken is de provincie vanuit een ‘meerwaardebenadering’ stellig van plan alle door de vigerende natuurregelgeving opgeworpen hobbels in het voordeel van de projectontwikkelaar te slechten. Men durft zelfs schaamteloos te spreken over de grote kansen die er liggen voor het verrijken van de natuur die het landgoed kenmerkt. Zo durft men een ‘plus’ te noteren voor de voorgestelde zonering van het landgoed, waarbij een deel van het Paleisbos tot Rustzone wordt bestempeld (waar niettemin toch in beperkte mate activiteiten mogen plaatsvinden!). Nota bene: het Paleisbos is al vanaf omstreeks het jaar 1900 niet meer vrij toegankelijk, het is al 120 jaar in rust. Dit illustreert de wijze waarop de eigen beleidsregels worden vertaald om het plan uitvoerbaar te maken.
Op het moment dat de kwaliteit van het Borrebos wordt gebagatelliseerd tot matig, komt het einde van mijn incasseringsvermogen in zicht. Met kromme tenen luister ik nog naar een toelichting over hoe de op het landgoed aangetaste natuurwaarden gecompenseerd gaan worden door een 1,3 hectare van een tegenover het paleis gelegen al groene kwekerij te bestempelen als ‘groene contour’. Er wordt nog ingebracht dat de kwaliteit van het bosgebied zal worden versterkt, onder andere door het herstellen van vele hectares (oude) bospercelen, bosgebieden die momenteel juist de hoge natuurwaarden van het landgoed bepalen. Dat 14,5 hectare op het landgoed aanwezige schrale graslanden worden omgevormd naar natuurgrasland is mooi, maar net als bij de kwekerij het geval is, is het ongepast dit te bestempelen als een compenserende actie. Daar komt nog bij dat de maatregelen die zijn bedacht om op het landgoed kwaliteitsverbeterende slagen te realiseren sowieso uitgevoerd kunnen worden. Daar heb je geen megalomaan plan als Made by Holland voor nodig!
Daar waar externe deskundigen niet de gelegenheid krijgen hun visie te delen met de commissieleden krijgt een vertegenwoordiger van het bureau Eelerwoude, dat in opdracht van de MBEG natuur- en soortenonderzoek heeft uitgevoerd op het landgoed, wél de gelegenheid zijn verhaal te doen. Hij prijst de kwaliteit van het landgoed dat veel oude bomen telt en gekenmerkt wordt door veel afwisseling en rust. Op fraaie plaatjes worden diersoorten getoond als vleermuis, boommarter, ringslang en ransuil. Het is evident dat de ontwikkelingen op het landgoed de leefgebieden van deze soorten bedreigen. Om het de MBEG toch mogelijk te maken zijn plannen tot uitvoering te brengen is er naast de nodige door de provincie te verlenen ontheffingen ook een aantal mitigerende en compenserende maatregelen bedacht. Echter, in een goed onderbouwde zienswijze kwalificeert Hanneke Sevink, zij is de voorzitter van de Werkgroep Roofvogels Nederland deze maatregelen als greenwashing. De uitspraak gedaan door de vertegenwoordiger van bureau Eelerwoude, door de projectontwikkelaar ingehuurd, dat de plannen van zijn opdrachtgever in elk geval uitvoerbaar zijn, is weinig verrassend te noemen…
Na afloop van de presenties was het de beurt aan de provinciale commissieleden vragen te stellen aan de deskundigen. De verleiding is groot dieper in te gaan op het vraag- en antwoordspel dat zich ontspon, maar om te voorkomen beschuldigd te worden van het beledigen van ambtenaren in functie onthoud ik mij van verder commentaar. Neemt u daarentegen zelf kennis van dat deel van de bijeenkomst.
De bestuurders van de Provincie Utrecht hebben het laatste woord nog niet gesproken inzake het dossier Paleis Soestdijk. En de stichting Behoud het Borrebos zeker niet!
Wij houden u op de hoogte.
Kees Koudstaal